Bakstenen palimpsest als grondslag voor verenigingsleven
Winnaar Belgian Building Award
Atelier Tom Vanhee

Een 19^de-eeuws schoolgebouw, een oud gemeentehuis en een industriële aanbouw uit de jaren 1990 waren de enige ingrediënten die Atelier Tom Vanhee nodig had om een succesvol gemeenschapscentrum te ontwerpen in Westvleteren. Stuk voor stuk gebouwen die naar de vergetelheid van het dorp vervaagden, maar tegelijkertijd waardevolle historische eigenschappen van datzelfde dorp vertegenwoordigden. De architect maakte van de oude gemetselde bouwsels een nieuw hedendaags ontmoetingscentrum waarin de baksteen centraal staat.

De verschillende baksteensoorten in de gevel verraden renovaties uit het verleden maar zijn ook kenmerkend voor het samenraapsel aan gebouwen. Dit is net de charme van het project, die de architecten eer aan doen door ook de nieuwe delen in een eigentijds baksteentype te realiseren.

Maar hoe creëer je ruimtelijkheid en optimale lichtinval in een dergelijk palimpsest? Vanhee metselde de bestaande raamopeningen dicht, haalde het plafond eruit en verving het zadeldak door één dakhelling met groot bandraam. De nieuwe ruimte baadt nu in het licht en bezoekers hebben zicht op de nabijgelegen kerk. Andere interventies kwamen tot stand in samenwerking met de buurtbewoners. Hieruit bleek dat de keuken best verplaatst werd om de kruisbestuiving te bevorderen. Daardoor kon de architect het achtergebied betrekken als buitenruimte voor de feestzaal en werd de logische plaats voor de centrale inkom geprikt in de oksel van het gebouwencomplex. De nieuw inkom geeft het gebouw een duidelijk adres en verbindt in één beweging de verschillende functies en ruimtes.

“De architect bouwde nieuwe volumes op oude ruïnes en creëerde zo een compromisloos patchwork van oud en nieuw, waarbij de gedurfde keuze voor baksteen het project een extra sterk karakter verleent” (Jury Belgian Building Awards 2014)

De materialen werden zorgvuldig geselecteerd op basis van een levenscyclusanalyse, waarbij de totale milieubelasting van een product wordt bepaald van de winning van grondstoffen tot de afvalverwerking. De kosten werden beperkt door industriële materialen te integreren in het ontwerp. Zo werd het gepolierd beton ingezet als funderingsplaat en vloerafwerking. Verder vind je nog vloermatten die vervaardigd zijn uit gerecupereerd vliegtuigrubber en een trap op basis van oude kurkbomen.

“Niet alles wat vervallen is of in onbruik geraakt is,  is met de grond gelijk te maken. Het kan juist een sterkte zijn om een bestaande context mee te nemen. Er wordt meer zorgvuldig met materialen omgesprongen: minder nieuw materiaal en minder bouwafval. Het leidt tot een unieke plaatsgebonden oplossing en houdt de herinnering aan vroeger levendig.” Tom Vanhee

 

Meer info:
Dorphuis Westvleteren | Atelier Tom Vanhee
#TomVanhee | #AtelierTomVanhee